Trong cuộc sống hiện đại, việc dọn dẹp và duy trì ngôi nhà ngăn nắp không chỉ giúp ngăn nắp không gian sống mà còn là bước đầu tiên để bạn ngăn nắp cuộc sống, quản trị thời gian, tài chính và các mối quan hệ tốt hơn. Ở Việt Nam, ba phương pháp ngăn nắp phổ biến nhất hiện nay là phương pháp ngăn nắp một lần dứt điểm KonMari, phương pháp 5S và phương pháp tối giản. Mỗi phương pháp đều có những đặc điểm riêng biệt, mang lại những kết quả và những hạn chế riêng, tùy thuộc vào hoàn cảnh của mỗi người.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về từng phương pháp, phân tích ưu và nhược điểm mà mỗi phương pháp mang lại và giúp bạn tìm được câu trả lời cho câu hỏi: "Phương pháp ngăn nắp hiệu quả dài lâu và phù hợp nhất với gia đình Việt là gì?"

1. Phương pháp ngăn nắp một lần dứt điểm KonMari:

Phương pháp ngăn nắp KonMari được phát triển bởi Marie Kondo, một chuyên gia ngăn nắp nổi tiếng người Nhật Bản. KonMari đã được áp dụng rộng rãi trên khắp thế giới, phù hợp với nhiều nền văn hóa từ châu Á, châu Âu, và đặc biệt được phát triển mạnh mẽ ở Mỹ. Phương pháp này không chỉ đưa ra quy trình dọn dẹp cụ thể mà còn là một triết lý sống, tập trung vào việc giữ lại những đồ vật mang lại niềm vui (spark joy) và loại bỏ những thứ không đem lại niềm vui và không thực sự cần thiết.

Quá trình dọn nhà theo KonMari được thực hiện theo 5 danh mục đồ đạc, cụ thể là quần áo, sách truyện, giấy tờ - tài liệu, đồ tạp loại và cuối cùng là đồ kỷ niệm. Với mỗi danh mục đồ đạc, bạn đều thực hiện theo quy trình 4 bước là tập hợp - phân loại - chọn lọc - sắp xếp. Chính bởi vậy mà khi dọn nhà theo phương pháp KonMari, bạn sẽ có một lộ trình dọn dẹp cụ thể với điểm bắt đầu và điểm kết thúc, giúp bạn chấm dứt hoàn toàn cảnh dọn mỗi nơi một tí, chạy ngược chạy xuôi sắp xếp đồ rồi lại đâu vào đấy chỉ sau vài ngày.

Ưu điểm:

• Dễ duy trì: Một khi đã hoàn tất quá trình dọn nhà, việc duy trì ngăn nắp trở nên dễ dàng hơn nhiều vì bạn đã loại bỏ những thứ không cần thiết và thiết lập một hệ thống lưu trữ hợp lý.
• Tập trung vào con người: Phương pháp này tập trung vào cảm xúc, nhu cầu sử dụng và trải nghiệm của từng cá nhân, giúp bạn thực sự kết nối với không gian sống của mình. Điều này sẽ giúp bạn hình thành những thói quen sử dụng ngăn nắp đồ đạc nhanh chóng, dễ dàng hơn.
• Tính cá nhân hóa cao: KonMari có thể áp dụng cho mọi không gian, phong cách và cấu trúc gia đình, từ căn hộ nhỏ đến nhà lớn, từ người độc thân đến gia đình nhiều thành viên.
• Quy Trình Dọn Dẹp Dứt Điểm, dễ dàng duy trì: Phương pháp KonMari có một quy trình rõ ràng với điểm bắt đầu và điểm kết thúc, giúp bạn hoàn thành việc dọn dẹp một cách dứt điểm.

Nhược điểm:

• Cần dành thời gian tập trung dọn dẹp 1 lần dứt điểm: Để áp dụng KonMari, bạn cần dành ra một khoảng thời gian tập trung trong khoảng từ 5 - 10 ngày (tùy thuộc vào quy mô ngôi nhà, khối lượng đồ đạc) để hoàn thành quá trình dọn dẹp toàn bộ ngôi nhà một lần dứt điểm.
• Không gian ngôi nhà sẽ trở nên bừa bộn tạm thời trong quá trình dọn: Trong quá trình dọn dẹp, việc tập hợp toàn bộ đồ đạc theo từng danh mục và phân loại, xử lý đồ đạc có thể gây ra tình trạng bày bừa tạm thời. Nhưng bạn đừng lo vì khi được tư vấn viên hỗ trợ, bạn sẽ được gợi ý những giải pháp để xử lý những món đồ đó nhanh chóng.
• Cần có tư vấn viên ngăn nắp đồng hành để đạt hiệu quả tối đa: Để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn cần sự hỗ trợ từ các tư vấn viên ngăn nắp có chuyên môn và góc nhìn khách quan để giúp bạn xác định cảm xúc, nhu cầu thực sự và cách tương tác đúng đắn với các món đồ. Từ đó, bạn sẽ có những quyết định đúng đắn về việc thanh lọc đồ đạc, bố cục không gian, sắp xếp đồ đạc sao cho hợp lý, thuận tiện sử dụng và dễ dàng hình thành thói quen ngăn nắp mới.

2. Phương Pháp 5S:

Nguồn gốc phương pháp 5S là một phương pháp quản lý và sắp xếp nơi làm việc, xây dựng một môi trường mà ở đó, sự tinh gọn, sạch sẽ, khoa học được đặt lên hàng đầu, thông qua các hoạt động như giữ vệ sinh cho máy móc, thiết bị, sắp xếp mọi thứ một cách trật tự,... Phương pháp này được phát triển từ Nhật Bản, là các từ viết tắt trong tiếng Nhật: Seiri (整理 Sàng lọc), Seiton (整頓 Sắp xếp), Seiso (清掃 Sạch sẽ), Seiketsu (清潔 Săn sóc), và Shitsuke (躾 Sẵn sàng). 

Phương pháp này giúp tổ chức tối ưu hóa các quy trình sản xuất, tăng năng suất lao động, giảm sự lãng phí, cải thiện chất lượng sản phẩm và tăng tính an toàn cho nhân viên. Trong tiếng Anh, 5S được dịch ra thành: Sort - Set in order - Shine - Standardize - Sustain.

Ưu điểm:

• Kỷ luật và trật tự: Quá trình phân loại và sắp xếp giúp ngăn nắp không gian một cách rõ ràng và logic, tạo nên sự gọn gàng và trật tự.
• Tạo thói quen tốt: Việc duy trì làm sạch thường xuyên giúp giữ cho ngôi nhà luôn trong trạng thái ngăn nắp, từ đó tạo ra thói quen sống ngăn nắp cuộc sống.

Nhược điểm:

• Cần nghiêm túc tuân thủ các nguyên tắc, vị trí sắp xếp và dọn dẹp thường xuyên để duy trì: Phương pháp này yêu cầu sự kỷ luật trong việc duy trì làm sạch thường xuyên, nếu không, không gian có thể nhanh chóng trở lại trạng thái bừa bộn.
• Thiếu tính cá nhân hóa: 5SS tập trung vào quy trình hơn là cảm xúc, có thể không mang lại cảm giác hài lòng tâm lý như phương pháp KonMari, đôi khi bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi khi phải tuân thủ đúng, đủ những nguyên tắc sắp xếp.
• Khó để người khác hỗ trợ bạn: chính vì tính kỷ luật, nguyên tắc có phần khắt khe, cứng nhắc nên rất khó để những thành viên khác trong gia đình hỗ trợ bạn ngăn nắp. Đôi khi, tính nguyên tắc của quy trình 5S vốn dĩ ra đời dành cho môi trường công sở, sản xuất này sẽ khiến những người thân của bạn miễn cưỡng áp dụng vào cuộc sống hằng ngày.

3. Phương pháp tối giản:

Phong cách sống tối giản tập trung vào việc giảm thiểu đồ đạc và chỉ giữ lại những thứ thực sự rất cần thiết. Tối giản không chỉ là một phương pháp dọn nhà mà còn là một triết lý sống, ảnh hưởng đến cả lối sống và cách suy nghĩ của bạn. Người theo phong cách tối giản thường tìm cách loại bỏ tối đa những yếu tố không cần thiết để tập trung vào những gì thực sự quan trọng.

Ưu điểm:

• Giảm bớt áp lực: Sống tối giản giúp giảm bớt áp lực từ việc sở hữu quá nhiều đồ đạc, tạo ra không gian sống rộng rãi và thoải mái hơn.
• Tiết kiệm chi Phí: Ít mua sắm hơn dẫn đến tiết kiệm chi phí và giảm bớt lãng phí, từ đó giúp bạn quản lý tài chính hiệu quả hơn.

Nhược Điểm:

• Khó bắt đầu: Bắt đầu sống tối giản có thể khó khăn với những người đã quen với lối sống tiêu thụ nhiều. Quá trình loại bỏ đồ đạc có thể gây ra cảm giác mất mát và không thoải mái.
• Quá khắt khe và thiếu trải nghiệm: Nếu không cẩn thận, việc tối giản có thể trở nên quá khắt khe và gây cảm giác thiếu thốn. Điều này đặc biệt khó khăn với những người thích sưu tầm hoặc có nhiều sở thích cá nhân.

Trong ba phương pháp ngăn nắp phổ biến này, KonMari đang là phương pháp được nhiều người Việt áp dụng nhất, bởi sự linh hoạt, hiệu quả và dễ dàng duy trì nhất, đặc biệt phù hợp với cấu trúc gia đình và nếp sinh hoạt của người Việt. Phương pháp ngăn nắp KonMari không chỉ giúp ngăn nắp không gian mà còn mang lại sự hài lòng về mặt tinh thần, giúp bạn sống trong một môi trường mà mỗi đồ vật đều có ý nghĩa và mang lại niềm vui. Mặc dù cần một khoảng thời gian tập trung khoảng 1 tuần để hoàn thành quá trình dọn dẹp toàn bộ ngôi nhà, nhưng khi đã thực hiện xong, việc duy trì ngăn nắp trở nên đơn giản hơn rất nhiều và bạn chỉ tốn 5 - 10 phút để sắp xếp lại mỗi ngày.

KonMari không chỉ phù hợp với mọi loại không gian sống, từ nhỏ đến lớn, mà còn dễ dàng tùy chỉnh theo cá nhân từng người, làm cho nó trở thành lựa chọn hoàn hảo cho những ai muốn duy trì một cuộc sống ngăn nắp và hạnh phúc. Bằng cách kết hợp giữa việc ngăn nắp vật chất và tinh thần, KonMari giúp bạn không chỉ dọn nhà mà còn tạo ra một không gian sống mang lại niềm vui và sự yên bình.

Nếu bạn đang tìm kiếm một phương pháp ngăn nắp hiệu quả và bền vững, hãy thử thực hiện phương pháp ngăn nắp KonMari để trải nghiệm sự thay đổi tích cực không chỉ trong không gian sống mà còn trong cả cuộc sống của bạn. Việc dọn nhà không còn là gánh nặng, mà trở thành một hành trình khám phá bản thân và tạo dựng môi trường sống lý tưởng, phù hợp với phong cách và nhu cầu của chính bạn. KonMari, với sự linh hoạt và tập trung vào cảm xúc cá nhân, chắc chắn sẽ giúp bạn ngăn nắp ngôi nhà, ngăn nắp không gian và ngăn nắp cuộc sống một cách toàn diện và bền vững.

Để bạn bắt đầu dễ dàng với phương pháp ngăn nắp KonMari, Joydy đã thiết kế khóa học KonMari 101 - Tất cả những gì bạn cần biết về phương pháp ngăn nắp một lần dứt điểm KonMari. Khóa học được hướng dẫn bởi chuyên gia ngăn nắp KonMari Quốc tế Nga Mạc sẽ giúp bạn có một cái nhìn toàn diện về phương pháp ngăn nắp KonMari và bắt tay vào thực hành ngay để bạn hình dung cụ thể từng bước dọn dẹp theo phương pháp dọn nhà ngăn nắp một lần dứt điểm này.